Historia modelu
W połowie lat 90. nowoczesne niskopodłogowe autobusy jeździły już po ulicach Gdańska i Łodzi. Tymczasem Warszawa, z zaledwie jednym trzyosiowym Neoplanem N4020 w bilansie autobusów z niską podłogą pozostawała daleko w tyle.
Węgierski Ikarus, próbując dostosować się do wymagań i realiów współczesnego rynku, wyprodukował w 1994 roku swój pierwszy niskopodłogowy model autobusu – Ikarusa 411. Swoim wyglądem nawiązywał do innych, chociaż jeszcze wysokopodłogowych, autobusów serii 400. Prototyp, oznaczony jako 411.02, przyjechał do Warszawy na testy w tym samym roku (zanim na stałe trafił do węgierskiego Salgótarján, krótko jeździł także w Gdyni).
Warto przypomnieć, że Warszawa miała już wtedy doświadczenia z serią 400. We wrześniu 1992 roku na stan Miejskich Zakładów Autobusowych zostało wpisane 5 egzemplarzy przegubowych, chociaż wysokopodłogowych, Ikarusów 435.05 – pojazdy te w zamyśle węgierskiego producenta miały być następcami dobrze znanych Ikarusów 280. W 1994 roku natomiast, do Warszawy przyjechało 5 egzemplarzy 7-metrowych Ikarusów 405.01, które skierowano przede wszystkim do obsługi linii „Airport City”. Decyzję o ich zakupie podjęto w wyniku udanego tournée pokazowego modelu po Polsce. Nieco później, w pierwszej połowie 1996 roku, już w trakcie eksploatacji opisywanych tutaj Ikarusów 411.08, Warszawa zakupiła dwa przegubowe odpowiedniki tego modelu – Ikarusy 417.08.
Testy „solówki” przebiegły pomyślnie, więc przy okazji zamówienia Ikarusów 280.70E dla stolicy, zakupiono dwa niskopodłogowe Ikarusy 411.08. Przyjechały do Warszawy transportem kolejowym, a w czerwcu 1995 roku gotowe do złożenia elementy stały już na terenie zajezdni „Stalowa”, gdzie ówcześnie znajdowała się montownia Ikarusów.
Ikarus 411 posiadał niską podłogę na całej długości, bez zastosowania stopni poprzecznych w wejściu. Wysokość podłogi we wszystkich drzwiach wynosiła jedynie 350 milimetrów. W jego konstrukcji skorzystano z portalowego mostu tylnego, silnik zaś zamocowano poprzecznie w zabudowie na końcu autobusu. Wymogło to zastosowanie automatycznej skrzyni biegów z kątowym wyjściem. Zabudowa sięgała aż po sufit, przez co autobus nie posiadał okna tylnego. Takie umiejscowienie silnika było zbliżone do zastosowanego w Renault R312 oraz produkowanym później Renault Agora. Następca modelu 411 – wydłużony o metr Ikarus 412 posiadał już szybę tylną, jednakże tego modelu już do Warszawy nie zakupiono. Ikarus 411 ze względu na wąskie przejścia i niewielką przestrzeń przeznaczoną dla pasażerów stojących nie należy do zbyt przestronnych i pojemnych autobusów. Układ napędowy stanowił wysokoprężny, 6-cylindrowy silnik MAN D0826 sprzęgnięty z automatyczną, 4-biegową skrzynią biegów ZF 4HP500, co stanowiło zestaw zbliżony do tego wykorzystanego w Jelczu M121M. Moment obrotowy był przenoszony ze skrzyni biegów za pomocą przekładni kątowej i wału napędowego na portalowy most napędowy RABA 138 10. Przednia oś autobusu również stanowiła konstrukcję węgierską – była to RABA 700.03.
Autobusów modelu 411 wyprodukowano jedynie 6 egzemplarzy. Dwie prototypowe sztuki 411.02 wyprodukowane w 1993 i 1994, po pracy jako modele demonstracyjne, służyły długie lata w węgierskim Salgótarján. Jeden z nich w 2010 roku trafił do kolekcjonera z Budapesztu i niedługo później został zezłomowany. Drugi kursował w regularnej służbie liniowej aż do 2019 roku – być może gdyby nie wypadek, w wyniku którego zostały odstawiony, jeździłby do dzisiaj. W montowni przy ulicy Stalowej, razem z dwoma wozami 411.08 dla MZA (o numerach tab. 6550 i 6551), złożono w tym samym okresie dwa egzemplarze 411.08 dla MZK Bielsko-Biała (o numerach tab. 041 i 042). Oba bielskie wozy oraz warszawskiego 6551 zezłomowano w 2009 roku.
Do dzisiaj we flocie budapesztańskiego BKV pozostaje elektryczny odpowiednik autobusów modelu 411 – trolejbus Ikarus 411T o numerze tab. 400 wyprodukowany w 1994 roku, który wciąż, chociaż już sporadycznie, wyjeżdża do obsługi szczytowej brygady linii 74A.
Zachowany przez nas Ikarus 411.08 nr 6550 jest zatem jedynym na świecie przedstawicielem autobusów tego modelu.
